Ἡ θέση τῆς γυναῖκας στὴν Ὀρθόδοξη λατρεῖα: Ψαλτική

Ένα από τα πλέον παρεξηγημένα θέματα στην σύγχρονη ποιμαντική της Εκκλησίας, είναι η συμμετοχή των γυναικών στην λατρεία, το αν, δηλαδή, επιτρέπεται η συμμετοχή τους γενικώς στην λατρεία και, αν ναί, σε ποιούς τομείς. Ιδίως το θέμα της ανάληψης ψαλτικών καθηκόντων εκ μέρους των γυναικών έχει καταστεί, ως μη όφειλε κατά την γνώμη μας, μείζων θέμα προβληματισμού και αντιθέσεων.

Σήμερα, τέτοια θέματα αντιμετωπίζονται εκ μέρους των περισσοτέρων πιστών, αλλά και της ποιμενούσης Εκκλησίας στην ηθική και πρακτική τους διάσταση και όχι στην θεολογική, όπως κατ’ εξοχήν τα αντιμετώπιζε η Εκκλησία παλαιότερα.

Η προβληματική σχετικά με την συμμετοχή των γυναικών στην ψαλμωδία μπορεί να συνοψισθεί στα κάτωθι επιχειρήματα:

Α. Κατά της ψαλτικής συμμετοχής της γυναίκας στην λατρεία:
1. Το αταίριαστο των ανδρικών φωνών με τις γυναικείες,
2. Η πιθανότητα παρεκτροπής της προσέγγισης ανδρών και γυναικών από εν Χριστώ κοινωνία σε προσωπική επικοινωνία, με ό,τι αυτό συνεπάγεται, και
3. Η συναισθηματική (ψυχολογική) προσκόλληση των περισσότερων πιστών και ψαλτών στην μέχρι τώρα παραδοσιακή τάξη και πράξη της Εκκλησίας να μη συμμετέχουν οι γυναίκες στην ψαλμωδία.

Advertisements

Η ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ ΣΤΗΝ ΘΕΙΑ ΛΑΤΡΕΙΑ

Ἀρχιμ. Κυρίλλου Κωστοπούλου

Ἱεροκήρυκος Ἱ. Μ. Πατρῶν

Δρος Θεολογίας

======

Ὅπως γνωρίζουμε ὅλοι, ὁ Χριστιανισμὸς ἀνύψωσε τὴν γυναίκα καὶ ἐξίσωσε τὰ δύο φύλα. Ὀντολογικά, θεολογικὰ καὶ ὑπαρξιακὰ γκρεμίσθηκε ὁ μεσότοιχος ποὺ χώριζε τὰ δύο φύλα: «οὐκ ἔνι ἄρσεν καὶ θῆλυ» (Γαλ. 3, 28), διατρανώνει ὁ Ἀπόστολος τῶν Ἐθνῶν Παῦλος. Καὶ τοῦτο γιὰ τὸν λόγο ὅτι ὁ ἄνθρωπος δὲν σώζεται ὡς φύλο, ἀλλὰ ὡς πρόσωπο.

Μέσα στὴν ἀνθρώπινη κοινωνία ὁ ἄνδρας κινεῖται ὡς κεφαλή, ὅπως χαρακτηρίζεται καὶ στὴν Ἁγία Γραφή (Α´ Κορ. 11, 3), ἐνῶ ἡ γυναίκα λειτουργεῖ ὡς καρδία. Ὁ Ὅσιος Μάξιμος τὸ προσδιορίζει μὲ σαφήνεια: «Ἀνήρ ἐστιν ὁ τῆς φυσικῆς ἐν πνεύματι θεωρίας ἐπιμελούμενος νοῦς […] γυνὴ δὲ τοῦ τοιούτου νοός ἐστιν ἡ σύνοικος αἴσθησις» (Πρὸς Θαλάσσιον, 25, PG 90, 332A). Ὁ ἐγκέφαλος διαθέτει τὴν λογική, τὴν κρίση, τὴν σκέψη. Ἡ καρδία διαθέτει τὸ συναίσθημα, τὴν ἀγάπη, τὸ μυστήριο. Ἂν ποτὲ ἤθελε ὁ ἐγκέφαλος –στὸν ἀνθρώπινο ὀργανισμό– νὰ γίνη κι αὐτὸς καρδία ἢ ἡ καρδία νὰ γίνη καὶ αὐτὴ ἐγκέφαλος, τὸ ἀποτέλεσμα θὰ ἦταν νὰ μεταβληθῆ ὁ ὀργανισμὸς αὐτὸς σὲ ἕνα τέρας.

Γιὰ τὸν λόγο αὐτὸ πιστεύουμε ἀκραδάντως ὅτι ἀπὸ τὴν στιγμὴ ποὺ ἡ γυναίκα – καρδία ἠθέλησε παντοιοτρόπως νὰ γίνη κι αὐτὴ ἐγκέφαλος – ἄνδρας, ἄρχισε νὰ διαταράσσεται ὁ ὀργανισμὸς τῆς ἀνθρώπινης κοινωνίας καὶ νὰ μεταβάλλεται σὲ τερατῶδες μόρφωμα μὲ τὰ ἀλλοπρόσαλλα ἀποτελέσματα ποὺ ὅλοι γευόμαστε.

Ἔφθασε στὸ σημεῖο ἡ γυναίκα νὰ ἐπιζητῆ νὰ ἱερωθῆ, νὰ εἰσέρχεται στὸ Πανάγιο Θυσιαστήριο, νὰ ἀνέρχεται στὸ ἀναλόγιο τοῦ Ἱεροψάλτου, νὰ λαμβάνη τὴν θέση τοῦ Ἐπιτρόπου στὰ Ἐνοριακὰ Ἐκκλησιαστικὰ Συμβούλια.

Στὶς ἀρχές, βεβαίως, τῆς ἐκκλησιαστικῆς ζωῆς οἱ γυναῖκες ἐλάμβαναν μέρος σὲ διακονήματα ἐκκλησιαστικά, ὅμως μετέπειτα ἐξέλιπε κι αὐτὴ ἡ διακονία τους.

Ἄλλωστε ὁ Ἀπόστολος τῶν Ἐθνῶν Παῦλος ἔχει ἀποφανθῆ: «Ὡς ἐν πάσαις ταῖς ἐκκλησίαις τῶν ἁγίων, αἱ γυναῖκες ὑμῶν ἐν ταῖς ἐκκλησίαις σιγάτωσαν· οὐ γὰρ ἐπιτρέπεται αὐταῖς λαλεῖν […] αἰσχρὸν γάρ ἐστι γυναιξὶν ἐν ἐκκλησίαις λαλεῖν» (Α´ Κορ. 14, 34-36). Ἂς τὸ ἀκούουν αὐτὸ οἱ Ἱερεῖς, οἱ ὁποῖοι ἐπιτρέπουν στοὺς ἱεροψάλτες νὰ ἀναβιβάζουν γυναῖκες στὸ ἀναλόγιο καὶ νὰ συμψάλλουν μετ᾽ αὐτῶν.